Historia (98)
Na placu przy amfiteatrze w najbliższy weekend (25-26 lipca) stanie obóz kawalerii. Wizyta kawalerzystów wiąże się z przypadającą w tym roku setną rocznicą powstania 1 Pułku Ułanów Krechowieckich, który w okresie międzywojennym stacjonował w Augustowie.
Na ślady twórcy Kanału Augustowskiego (a może raczej wspomnienia o nim) można natrafić w różnych miejscach naszego miasta, a także poza jego granicami. Nic dziwnego. Projektant jednego z najbardziej cennych zabytków polskiej kultury technicznej na stałe zapisał się w historii.
Widok jeziora Białego z okien pociągu. Stacja Augustów Port. Głos lektora: "Przyjechaliśmy do Augustowa na wczasy. W tym domu dawnego Yacht Clubu przed wojną bawiła się wybrana grupka sanacyjnych oficerów". Tak rozpoczyna się dwuminutowy materiał dokumentalny z 1950 roku znajdujący się w archiwach Wytwórni Filmów Dokumentalnych w Warszawie.
Choć stoiska augustowskich kolekcjonerów biorących udział w Jarmarku Zygmunta przeniesiono od tego roku poza centrum warto wiedzieć, że tradycja targów liczy sobie już ‒ bagatela – 24 lata i zawsze, nawet podczas swojej pierwszej edycji w 1991 r., odbywały się one na głównym placu, przyciągając w dodatku liczne rzesze zainteresowanych.
Wspomnienia o mieście to także historia mieszkających w nim ludzi. Dzieje rodziny Jaworowskich wiążą się z wieloma przedstawicielami przedwojennego Augustowa. Udowadniają również, że już wtedy gród nad Nettą nie był miejscowością zamkniętą na świat i resztę Polski.
Gruzowisko opatrzone napisem "Nigdy więcej wojny", będące pozostałością po augustowskim bunkrze rzucało się w oczy do momentu wybudowania obok słynnej kładki, która zdecydowanie odebrała mu status jednej z bardziej okazałych miejskich osobliwości. Nie każdy wie, ale obok mostu na Nettcie znajdował się jeszcze jeden bunkier. Oba przynajmniej w części spełniły swoją rolę, niekoniecznie bojową. Jeśli chodzi o przydatność wojenną większość źródeł podaje, iż bunkier położony nad Kanałem Bystrym nie został wykorzystany w działaniach militarnych. Natknęliśmy się jednak na relacje, które świadczą nieco inaczej, chociaż zapewne nie były jak dotąd weryfikowane przez historyków.
"Augustów był bardzo przyjemnym miastem. Nieduży, pięknie położony" ‒ pisze w swoich wspomnieniach urodzony w 1928 roku Jan Jaworowski. Wyłania się z nich obraz dawnego Augustowa, taki, który dziś trudno nam sobie nawet wyobrazić.
Młodzież augustowskich szkół oraz pasjonaci historii włączyli się w V Marsz Rotmistrza Pileckiego. W ten sposób pragnęli uczcić pamięć Witolda Pileckiego, na którym w Polsce komunistycznej dokonano mordu sądowego, oraz wspomnieć osoby z naszego regionu, które podobnie jak on musiały zmierzyć się z trudną powojenną rzeczywistością, a za służbę ojczyźnie niejednokrotnie płaciły własnym życiem.
W tym miejscu, tuż za obecnym sklepem z artykułami elektrycznymi, aż do lat siedemdziesiątych znajdowała się wybudowana jeszcze przed wojną słynna i jedyna prywatna augustowska masarnia. Jej cechą szczególną był fakt, że wszelkie produkty przygotowywano na miejscu. Tym sposobem pachnące kiełbasy, boczek i inne smakołyki jeszcze ciepłe trafiały na sklepową ladę. Należała do pani Heleny Rutkowskiej.
Dziś trudno sobie wyobrazić, by wygląd jednej ulicy miał wpływ na funkcjonowanie całego miasta. Tak jednak było w przypadku ulicy Mostowej, która przez sto lat mostu nie miała w ogóle. Zaś decyzja o jego powstaniu związana była z... cmentarzem.
Stara poczta nie zmieniła specjalnie wyglądu na przestrzeni lat, pozostając jednym z zabytkowych obiektów miasta, które istnieją do dzisiaj. Inaczej ma się sprawa z jej otoczeniem. To właśnie tam powstał pierwszy z dwóch w historii miasta pomników. Oba zniknęły jednak z krajobrazu Augustowa wraz z końcem rosyjskiego panowania, które upamiętniały.
O tym, jak dużo można wyczytać ze zdjęć i jak wielu rzeczy dowiedzieć się na ich podstawie, przekonali się uczestnicy XIII już edycji konkursu organizowanego przez Klub Historyczny im. Armii Krajowej w Augustowie "Historia utrwalona na starej fotografii". To właśnie wykonane przed wielu laty zdjęcia stały się punktem wyjścia do stworzenia prac przedstawiających dzieje ziemi augustowskiej oraz losy i codzienne życie jej mieszkańców.
